ONDERWEG....Take Root

DE LINE-UP VOOR TAKE ROOT 2018 IS COMPLEET:

Father John Misty, John Moreland, Kurt Vile & the Violators, Neko Case, Shakey Graves, Marlon Williams, American Aquarium, The Americans, Garrett T. Capps, Cat Clyde, Anthony D’Amato, Darlingside, Jarrod Dickenson, Alejandro Escovedo Band with Don Antonio, Gold Star, Honey Harper, Jerry Leger, Becca Mancari, Mattiel, Michael McDermott & Heather Horton, The Mastersons, Sarah Shook & the Disarmers, Aaron Lee Tasjan en Trampled By Turtles.

De NRC  Bert Nijmeijer 16 oktober 2018

Hoezo ouwelullenmuziek? Rootsfestivals ook bij jongeren in zwang

Festivals

Twintigers en dertigers mengen zich steeds vaker onder het 40-plus publiek bij de festivals met ‘authentieke’ rootsmuziek, zoals ‘Ramblin’ Roots' in Utrecht en 'Take Root’ in Groningen.

In TivoliVredenburg in Utrecht vindt komend weekend, op zaterdag 20 oktober, het festival Ramblin’ Roots plaats. Twee weken later, 3 november, huisvest de Oosterpoort in Groningen festival Take Root. Een dag later is in Heerlen Southern Roots en in Breda festival Rootzz. Dat alles na rootsfestival Once in a Blue Moon (Amsterdam, augustus) en Tuckerville in Enschede (september). Na de winter volgen Heartland (Hengelo), Roots of Heaven (Haarlem), Down by the River (Venlo) en Naked Song (Eindhoven).

Rootsfestivals zijn in zwang. De line-up betreft uiteraard rootsmuziek, in vele varianten ‘americana’, nu-country, blues, folk, soul en singer-songwriter.

Het genre is traditioneel een vluchtheuvel voor liefhebbers (40-plus) gehecht aan muziek met gitaren en een herkenbare melodie, maar de festivalorganisatie signaleert steeds meer twintigers en dertigers in hun midden.et publiek stroomt toe – Take Root was vorig jaar, bij het twintigjarig jubileum, voor het eerst uitverkocht. Muziekjournalisten volgen, zij het soms met een slag om de arm. Zoals een recensent van deze krant, die schreef dat bij een festival als Once in a Blue Moon oubolligheid dreigt, maar dat OIABM (vier ballen) zich gelukkig aan ,,de beperkingen van een blank, stoffig en nostalgisch programma” wist te onttrekken.

Er zitten kennelijk ongemakkelijke kantjes aan het rootsgenot. Het is te wit (je bent blij als er een mens van kleur in de line-up staat), het is ouwelullenmuziek (‘Mart Smeets-muziek’; het programma van Smeets op online muziekstation 40Up Radio heeft de geuzennaam ‘OLM’). Het is geënt op het verleden, terwijl een beetje bijdetijdse muziekconsument toch zin heeft in de toekomst.

Mensen zijn op zoek naar authenticiteit, zegt Take Root-grondlegger Johan Kleine. Naar een ‘puurheid’ die op de FM-radio niet wordt uitgezonden. Die zit in eenvoudige dingen, in alledaagsheid. De liedjes zijn kleine, herkenbare verhaaltjes. De vertolkers dragen een spijkerbroek en een overhemd, alsof je vrienden met een banjo op het podium staan. Voor de show bouwen ze dikwijls zelf de set op, na afloop verkopen ze cd’s op de gang.

Afgezien van die in de Amerikaanse vlag tref je weinig sterren op de festivals, niet van het kaliber waarmee je geen pilsje meer drinkt aan de bar. Je hoort geen hits, uitgezonderd die van bij gelegenheid gestrikte genregoden uit andere tijden zoals David Crosby of Kris Kristofferson.

Het is geen retro, geen revival, zegt Johan Kleine. Klakkeloos kopiëren is niet de bedoeling. Je moet er een eigen, eigentijdse slinger aan geven, originele, vernieuwende muziek maken. ,,Dit is het genre waarin de meeste artistieke ontwikkeling plaatsheeft,” vindt Oosterpoort-programmeur Joey Ruchtie. ,,Er zijn heel veel artiesten, het is urgent. Dat ervaart het publiek ook zo. Het is het spannendste genre. Hier gebeuren dingen die heel erg van nu zijn.”

De geleerden zijn er niet uit wat het precies is, americana. Op rootswebsite No Depression gaat de discussie door.

Americana ook uit Spanje en Noorwegen

Wat is rootsmuziek?Het is muziek met verhalen, verteld door met verhalen omgeven artiesten. Types als Otis Gibbs, die thuis in Indiana naar eigen schatting meer dan zevenduizend bomen plantte en ooit heeft geworsteld met een beer (en verloor), aldus zijn bio.

Bij concerten zijn vrouwen bijna even talrijk als mannen, maar vooral de laatste zijn de kopers en de freaks, mannen die alles kennen, alles hebben en altijd meer willen.

De fans worden tot in hun zestiger of zeventiger jaren nog kinderlijk enthousiast van een tot dan onbekende, uit de swamps van Louisiana opgedoken parel.

Het is Amerikaans, americana, al heb je americana uit Noorwegen, Spanje, zelfs uit Engeland. Amerika is wat minder populair sinds Trump, omhooggekomen als het putdeksel van een verstopt riool. Veel americana-artiesten hebben ook een politieke boodschap, soms die van de redneck die zijn guns koestert als baby’s, maar vaker ‘van gematigd links tot heel extreem’, om met Freek de Jonge te spreken.

Roots vertegenwoordigen een tegencultuur – een terugkerend kenmerk van betekenisvolle stromingen in de popmuziek. In Amerika heeft zich uit de versmelting van al die muziekculturen een muzikale rijkdom ontwikkeld die groter, dieper een weidser is dan die van de cultuurtjes op zich, zegt Johan Kleine. Dat roots te wit zou zijn en te oud, Joey Ruchtie, ex-Rotown en – Motel Mozaïque (Rotterdam), zucht diep. ,,De kwalificatie zegt meer over hen die dat zo ervaren.”

Wortels rootsmuziek zijn zwart

Niet alleen zijn de roots – waar het vandaan komt – vaak zwart als de grond waarin ze wortelen, voor Ruchtie is de kleur van bezoekers geen issue. ,,Bij Tyler Childers laatst zag ik jong, oud, donker, geel en wit.” Iedereen mag een kaartje kopen.

Een fris rootsfestival gaat af en toe over de genrerandjes heen. Over Once in a Blue Moon (OIABM) waaide de woestijnroots van Bombino, uit Niger, op Take Root spelen Kurt Vile en Father John Misty, artiesten die zich niet in hokjes laten stoppen.

De grens tussen kunst en kitsch is gevaarlijk dun, zegt boeker Gijs van de Burgt. Of grappig dun. Sam Outlaw (OIABM), 36, South Dakota, maakt ‘SoCal Country’, Southern California Country, ook ‘neo-traditional country’. Bitterzoete liedjes met snik, amper, of niet, van de gladste traditional country te onderscheiden. Kijk goed, dan zie je Sam onder zijn cowboyhoed knipogen. Tegelijk is hij bloedserieus.

Met Spotify kan iedereen tegenwoordig alles horen. Op de festivals mengen de digitale generaties zich met het hypotheekvrije publiek. Op Take Root spelen 25 acts op vijf podia. Mannen met baarden lopen van het een naar het ander, maar ook jonge meiden, moeders met zoons, vaders met dochters. De muzieksmaak van de vorige generatie vervult de volgende doorgaans met afschuw, en andersom, zegt Johan Kleine. „Roots brengt ze dichter bij elkaar.”